FILTRY PRZECIWSŁONECZNE - KIEDY I JAKIE STOSOWAĆ ?
Dzieci tak samo jak dorośli są narażone na szkodliwe działanie promieni słonecznych, zarówno w słoneczne jak i pochmurne dni. Chmury nie stanowią bariery dla szkodliwego promieniowania, a światło odbija się od jasnych powierzchni - takich jak piasek, woda czy śnieg. Oznacza to, że warto dbać o skuteczną ochronę przed słońcem jeżeli przebywamy przez dłuższy czas na zewnątrz.
Promienie słoneczne są konieczne do życia, codzienna porcja promieniowania UV jest tak samo ważna, jak dawka witamin czy minerałów, ale należy pamiętać, że tylko zachowanie umiaru jest gwarancją zdrowia i pięknego wyglądu przez długie lata.
Słoneczne światło w umiarkowanych dawkach to dobra terapia na:
poprawę samopoczucia (promienie słoneczne wprowadzają organizm w stan relaksu, dlatego bardzo często zasypiamy na słońcu)
podwyższenie wydolności psychicznej i fizycznej poprzez wpływ na wydzielanie melatoniny oraz zwiększenie stężenia tlenu w tkankach,
aktywację syntezy witaminy D3 koniecznej do prawidłowego funkcjonowania gospodarki wapniowo - fosforanowej, ma to szczególne znaczenie u dzieci, bo zabezpiecza je przed krzywicą, a osoby starsze przed osteoporozą,
podwyższenie tolerancji na przeszczepy skórne, co zostało potwierdzone w badaniach in vivo na zwierzętach,
procesy likwidowania schorzeń dermatologicznych różnego rodzaju (np. AZS, łojotok, łuszczyca), gruźlicy, zapalenia płuc – badania naukowe trwają.
Niewłaściwe korzystanie (bez ochrony przeciwsłonecznej) lub nadmiar promieni słonecznych może:
powodować rumień skórny (oparzenie słoneczne, reakcja natychmiastowa skóry na promieniowanie słoneczne),
uszkadzać wzrok, nie powinno się przebywać na słońcu bez ciemnych okularów z ochronną powłoką anty-UV, promieniowanie UV bywa przyczyną zapalenia spojówek oraz uszkodzenia soczewki i siatkówki, niekiedy przyspiesza rozwój zaćmy,
wywoływać udar cieplny; zwłaszcza gdy podczas opalania dużo pocimy się a mało pijemy,
działać alergicznie – objawami są silne swędzenie i twarde krostki,
być przyczyną nowotworu skóry, zwłaszcza zwiększa się ryzyko czerniaka skóry, – powodować powstawanie zmarszczek – promieniowanie UV uszkadza włókna zbudowane z kolagenu i elastyny, skóra staje się sucha, szorstka i pogrubiała, a zmarszczki głębsze i bardziej widoczne (reakcje opóźnione).
Skład filtrów przeciwsłonecznych
Ochronę zewnętrzną skóry przed promieniami UV zapewniają produkty kosmetyczne zawierające filtry fizyczne, filtry chemiczne oraz związki wychwytujące wolne rodniki. Każdy produkt kosmetyczny mający chronić skórę przed negatywnymi skutkami promieniowania UV, powinien mieć podany na opakowaniu, bądź odnotowany w składzie wskaźnik ochrony przeciwsłonecznej. Dodatkowo, zgodnie z obecnymi zaleceniami UE, na opakowaniach kosmetyków ochronnych powinny być informacje określające, do jakiej klasy ochronnej przed promieniowaniem UV należy .
Filtry chemiczne - najczęściej jest to benzofenon-3 i butylometoksydibenzoilometan, są to związki promieniochronne ale przenikają przez skórę.
Filtry fizyczne (mineralne) - do grupy filtrów mineralnych zaliczają się dwa związki:
tlenek cynku (Zinc Oxide) - filtr fizyczny, chroni w szerokim zakresie przed UVA. Jest najskuteczniejszym filtrem, blokującym wszystkie szkodliwe promienie słoneczne.
dwutlenek tytanu (Titanium Dioxide) - chroni w UVA (małym zakresie) i UVB .
Filtry mineralne są najlepszym wyborem dla osób o wrażliwej skórze i dla alergików. Po kosmetyki z filtrami mineralnymi sięgamy też wybierając ochronę dla dzieci i niemowląt. Produkty oparte na filtrach mineralnych są też dość gęste i mogą bielić skórę.
Czym jest UVB i UVA ?
Promienie UVB - są odpowiedzialne za poparzenia słoneczne. Uszkadzają naskórek i są przyczyną zmian w strukturze DNA, co może prowadzić do rozwoju nowotworu.
Promienie UVA - nie odczuwamy ich praktycznie, ale niestety widzimy ich efekty działania. Odpowiadają za przedwczesne starzenie się skóry i powstawanie zmarszczek. Docierają bowiem pod naskórek, do tkanki podskórnej, uszkadzając bezpowrotnie włókna kolagenu i elastyny.
A więc jaki filtr wybrać ??
SPF — Sun Protection Factor - określa wysokość ochrony jaką gwarantuje nam dany preparat przed promieniowaniem UVB.
Źródła podają nieznacznie różne dane, mniej więcej takie:
SPF 20 ~ 95% chroni skórę
SPF 30 ~ 97% chroni skórę
SPF 50 ~ 98% chroni skórę
Wybierając preparat dla dziecka, pamiętaj aby znaleźć tzw. filtry mineralne, tworzą one naturalny film, od którego odbijane są promienie słoneczne. Preparaty kosmetyczne dla dzieci obok filtrów coraz częściej zawierają w składzie witaminy E,C czy flawonoidy. Ich obecność zapobiega poparzeniom słonecznym, chroni przed przedwczesnym starzeniem, a także nowotworami. Często również dodawane są substancje nawilżające i kojące, spośród których na szczególną uwagę zasługują: D-pantenol, alantoina, algi i ekstrakty z nagietka lub aloesu.
Pamiętaj jednak, że ekspozycja na promienie słoneczne jest bardzo ważna ze względu na syntezę witaminy D. W okresach intensywnego nasłonecznienia niezbędne jest korzystanie z preparatów ochrony przeciwsłonecznej, które ograniczają ryzyko uszkodzenia skóry. Około 20 - 30 minut przed wyjściem sięgnij po preparat z UV, wybierając ten z najlepszym składem, który nie przenika przez skórę pod wpływem promieniowania.
Jak stosować ?
W okresie letnim niemowlęta i dzieci nie powinny przebywać na słońcu między godziną 11 a 15, kiedy intensywność promieni słonecznych jest największa. W przypadku wyjścia na spacer, należy wykorzystać kosmetyki o najwyższym współczynniku SPF, pamiętając o osłonie głowy czapką czy parasolem.
W okresie zimnym i wietrznym również powinniśmy pamiętać o używaniu kremu z filtrem przeciwsłonecznym, o tej porze roku najbardziej sprawdzą się preparaty z substancją nawilżającą bez obecności wody. Zawarta w kosmetyku woda w procesie parowania zabiera ciepło, a przez to wychładza skórę. Wychłodzona skóra jest bardziej podatna na wpływ warunków zewnętrznych a w szczególności wiatru i mrozu.
Warto sobie jednak uświadomić, iż zadaniem kosmetyków ochronnych nie jest wydłużanie czasu ekspozycji słonecznej, a ochrona skóry przed jej działaniem. Preparaty z filtrem powinny chronić także też przed promieniowaniem UVA w stopniu stanowiącym 1/3 ochrony przed UVB, co oznacza, że im wyższy faktor SPF, tym wyższa ochrona przed najgroźniejszym dla nas promieniowaniem UVA. Pamiętaj, że nawet najwyższy filtr nie daje nam 100% bezpieczeństwa, więc wylegiwanie się kilka godzin na słońcu bez jakiejkolwiek ochrony przeciwsłonecznej to strzał w kolano.
PS. Chroń znamiona przed promieniowaniem słonecznym .
Jeśli masz na skórze pieprzyki, narośle lub znamiona, chroń je przed ostrym światłem słonecznym. Wychodząc na plażę czy nawet na spacer, smaruj je SPF to zapobiegnie ich zrakowaceniu. Świetnie sprawdzą się tu sztyfty. Regularnie oglądaj skórę, jeśli zauważysz nowe znamiona lub zmiany na starych, nie zwlekaj z wizytą u dermatologa. Wcześnie wykryty czerniak jest całkowicie wyleczalny.
ŹRÓDŁO:
Martini C.M.: Kosmetologia i farmakologia skóry; redakcja naukowa wydania polskiego Placek W., s.156-190, PWZL, 2007.
Stanisz B.: Ochrona skóry przed negatywnymi skutkami promieniowania UV [W]; Kosmetologia, s. 125-136, PZWL, 2010.
Schoch Z.: Zimowe piękno, intensywna ochrona skóry. Salon i Elegancja-Kosmetik international 2008, 1-2, 8-12.